Wetten en regels

Can Am’s zijn driewielers die eruit zien als motorfietsen. Die mag je toch met een autorijbewijs besturen? Hoe zit het met gordels en de helmplicht? Met name omtrent dit laatste onderwerp heerst veel onduidelijkheid en doen veel onjuiste verhalen de ronde. Tijd om wat duidelijkheid te scheppen.

Wettelijk gezien vallen de Can Am Spyder en Ryker in categorie L5e-A van de Europese wetgeving, die ook op onze wegenverkeerswet van toepassing is. Onder categorie L5e vallen symmetrische driewielers met een cilinderinhoud groter dan 50cc en een maximum snelheid hoger dan 45 km/h. De toevoeging -A geeft aan dat het gaat om een voertuig dat is ontworpen voor personenvervoer. Subcategorie B is voor driewielers die bedoeld zijn voor goederenvervoer. De bepaling dat het om symmetrische driewielers gaat, maakt duidelijk dat motorfietsen met zijspan niet tot deze categorie behoren; motoren met zijspan hebben een eigen categorie (L4e). De vraag is welke regels er nu gelden voor deze voertuigcategorie.

Sinds 19 februari 2013 geldt voor driewielige motorvoertuigen in categorie L5e dat ze op dit punt gelijk geschaard worden met motorfietsen. Dientengevolge is rijbewijs A verplicht. Rijbewijs A1 of A2 volstaat niet, aangezien het om een zware motor gaat waarvoor het volle A rijbewijs nodig is.

“Maar je mag toch met rijbewijs B op zo’n ding rijden?”

Hoe zit het nu precies?

Ooit, vroegah, was het zo dat bezitters van een rijbewijs B ook voertuigen op drie wielen mochten besturen. Dat was niet geheel onlogisch, aangezien er in het verleden naast de gebruikelijke vierwielige auto’s ook is geëxperimenteerd met auto’s die slechts drie wielen hadden. Bekende voorbeelden zijn bijv. de Reliant Robin en de Messerschmidt:

Dit zijn echter driewielige motorvoertuigen met een gesloten carroserie. Sinds het begin van deze eeuw zijn er echter ook driewielige motorvoertuigen op de markt die eruit zien als een motorscooter, maar die twee, dicht bij elkaar geplaatste voorwielen hebben. Deze scooters, met de Piaggo MP3 als meest bekende voorbeeld, hellen ook over in de bochten en gedragen zich net zoals een gewone motorscooter. Doordat de MP3 niet breder is dan een gewone motorscooter, werd dit voertuig snel populair bij automobilisten die het beu waren om elke dag in de file te staan. Met de MP3 konden ze ineens tussen de files door rijden, net als motorrijders, maar dan zonder dat ze daar een motorrijbewijs voor nodig hadden.

De wetgever vond deze ontwikkeling niet zo’n goed idee en daarom is op 19 januari 2013 de wetgeving veranderd. Open en gesloten driewielers werden elk in een eigen categorie ingedeeld en voor de open driewielers gingen dezelfde eisen gelden als voor motorfietsen. Sinds die datum heb je voor een Can Am dus een motorrijbewijs A nodig.

Er geldt echter een overgangsregeling voor mensen die hun autorijbewijs B hebben behaald voor de overgangsdatum. Voor bezitters van een rijbewijs B wat is afgegeven vóór 19 januari 2013 geldt dat deze nog vallen onder de oude regeling. Op grond hiervan mag je met een rijbewijs B dus een Can Am driewieler besturen, mits je rijbewijs dus is afgegeven vóór 19 januari 2013.

Goed, de oudere jongeren onder ons mogen dus met een rijbewijs B op een Can Am rijden. Maar hoe zit het met de helmplicht? Op dit punt is veel onduidelijkheid en worden veel onjuiste verhalen verspreid. De wet is er duidelijk over: voor bestuurders van open driewielige motorvoertuigen in categorie L5e geldt een helmplicht.

“Ja, maar als je gordels hebt, hoef je toch geen helm op?”

Dit is een hardnekkig misverstand. Dat misverstand is terug te voeren op twee regels in de wettekst, die echter niet op Can Am’s van toepassing zijn. De eerste is dat er in de wettekst gesproken wordt over een ontheffing voor het dragen van de helmplicht als er gordels op het voertuig zitten en deze gedragen worden. Dit punt wordt altijd aangehaald, maar wat men er gemakshalve bij vergeet te vermelden, is dat deze ontheffing alleen van toepassing is als er aan de volgende twee voorwaarden is voldaan:

1. De gordel moet bevestigd zijn op voor dit doel aangebrachte en goedgekeurde bevestigingspunten
2. Het moet een driepuntsgordel zijn, met twee bevestigingspunten onder en één boven.

Uit punt 1 blijkt dat de bevestigingspunten aan twee eisen moeten voldoen, te weten:

1. De bevestigingspunten moeten specifiek zijn bedoeld om gordels aan te bevestigen, en
2. De bevestigingspunten moeten daarvoor zijn goedgekeurd.

Echter: op Can Am Spyders en Rykers zitten geen bevestigingspunten die intentioneel zijn bedoeld om gordels aan te bevestigen. Er zijn wel bevestigingspunten te vinden waar je de gordels aan vast kunt schroeven, maar die zijn daar in beginsel niet voor bedoeld, laat staan dat ze daarvoor zijn goedgekeurd door de RDW. Can Am’s voldoen dus niet aan de eerste voorwaarde.

Uit het tweede punt blijkt dat de gordel drie bevestigingspunten moet hebben, twee onder en één boven. Wat er dus bedoeld wordt is dat de gordel een driepuntsgordel oftewel een autogordel moet zijn. Aangezien er op een Can Am nergens een hoog bevestigingspunt voorhanden is, is het onmogelijk om een driepuntsgordel te monteren. Alle gordels die je op Can Am’s tegen komt zijn dan ook heupgordels, oftewel tweepuntsgordels. Deze gordels voldoen dus niet aan de tweede voorwaarde.

Kortom: aan beide voorwaarden wordt niet voldaan en dus is de uitzondering niet van toepassing en geldt gewoon de helmplicht. Het monteren van tweepuntsgordels geeft dus geen recht op ontheffing van de helmplicht!

Quads en bronvermelding

Om te beginnen is er nog een andere oorzaak van de verwarring, en die komt van een andere voertuigcategorie, nl. categorie L7e. Onder voertuigcategorie L7e vallen de zware vierwielers oftewel de quads. Voor deze categorie is het wel toegestaan om met gordels zonder helm te rijden. Op deze pagina van de Rijksoverheid staan de regels voor quads kort samengevat, en daar staat omschreven dat een quad, die als auto is goedgekeurd met gordels zonder helm bestuurd mag worden.

Maargoed, een Spyder of Ryker is geen quad en valt dan ook in een andere categorie met andere regels. Overigens staat er op diezelfde pagina ook dat quads die zijn goedgekeurd als driewielig motorvoertuig een helm moeten dragen. Voor driewielige motorvoertuigen is zo’n samenvatting helaas niet beschikbaar, daarvoor moet je in de wegenverkeerswet duiken. De helmplicht, inclusief de vermeende maar niet van toepassing zijnde uitzondering, staat omschreven in artikel 60 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990. Het tweede lid van dat artikel 60 omschrijft de uitzondering, die dus niet van toepassing is op Can Am driewielers.

Maar voor welke voertuigen is die uitzondering dan wel bestemd? Dat zijn de meer auto-achtige open driewielige voertuigen:

Samenvatting

Er wordt onderscheid gemaakt tussen de verschillende verschijningsvormen van de trike. De bestuurder van een trike moet in het bezit zijn van de rijbewijscategorie A. Bestuurders die het rijbewijs B hebben behaald vóór 19 januari 2013 mogen een trike besturen. Voor een trike met een gesloten carrosserie geldt de algemene gordelplicht. Men moet gebruik maken van de beschikbare autogordel. Voor trikes zonder gesloten carrosserie geldt een helmplicht. Als de zitplaatsen in een trike zonder gesloten carrosserie zijn voorzien van een goedgekeurde driepuntsgordel en van deze gordels gebruik wordt gemaakt, geldt de helmplicht niet. In de praktijk betreft dit de driewielers die eruit zien als een auto.

“Mag je met een Can Am een aanhanger trekken?”

Deze vraag komt ook met enige regelmaat op tafel, en dan blijken de mogelijkheden daarvoor helaas uiterst beperkt te zijn. Voor een sluitend antwoord op de deze vraag zijn twee variabelen van belang:

1. De typegoedkeuring van het voertuig m.b.t. het trekkend vermogen
2. De typegoedkeuring van de gebruikte trekhaak

Het trekkend vermogen

Om een aanhanger te mogen trekken moet er op het CVO een typegoedkeuring staan voor het trekkend vermogen van een aanhanger. Van alle Can Am driewielers heeft alleen de F3 limited op het CVO een dergelijke typegoedkeuring staan. Met andere woorden: alleen de F3L is type goedgekeurd voor het trekkend vermogen. Voor de andere modellen is dit helaas niet het geval. Uitgaande van de typegoedkeuring zou alleen de Can Am Spyder F3 Limited dus in aanmerking komen om een aanhanger te trekken. Maar let op! Daarmee zijn we er nog niet. Om een aanhanger te kunnen trekken heb je immers een trekhaak nodig, en die moet dan wel zijn goedgekeurd. We komen nu dus bij bij het tweede punt:

Een goedgekeurde trekhaak

Helaas is er momenteel in de markt voor de F3L geen trekhaak beschikbaar met een Europese type goedkeuring. Vanwege het ontbreken van een dergelijke goedgekeurde trekhaak, levert Can Am voor EMEA (Europa en Afrika) niet de Freedom trailer of andere aanhanger toebehoren. Heel flauw, wetende dat dit op andere continenten dus wel met dezelfde machines met een aanhanger wordt gereden. Dat heeft dus allemaal te maken met de wettelijk aansprakelijkheid.

Nu zijn er wel aftermarket trekhaken te koop bij diverse partijen (ook in Nederland!), maar die hebben dus geen typegoedkeuring. Als je die toch wilt gebruiken zit er dus niets anders op dan de trekhaak zelf aan te schaffen en deze vervolgens door de RDW te laten keuren. Alleen als aan beide voorwaarden is voldaan, kun je veilig en verantwoord met een aanhanger de weg op.

In de praktijk weten de wetshandhavers vaak zelf niet precies wat de regels zijn ten aanzien van driewielige motorvoertuigen. Sommige rijders nemen dan bewust ook het risico en gokken erop dat ze ermee weg komen als ze worden aangehouden. Het kan zijn dat je ermee wegkomt, maar dat verandert niets aan de wettelijke aansprakelijkheid. Als er onverhoopt iets gebeurt, en de politie of de verzekeringsmaatschappij tot op het bot gaat uitzoeken hoe het nu precies zit, dan zou het zomaar kunnen dat je als berijder volledig aansprakelijk wordt gesteld als blijkt dat je niet volgens de regels hebt gehandeld. Een ieder die ervoor kiest om de regels op bovenvermelde punten niet te volgen doet dit dan ook op eigen risico!

Disclaimer

Can Am Rijders Nederland heeft haar uiterste best gedaan om ervoor te zorgen dat de informatie in dit artikel correct is. Can Am Rijders Nederland kan echter niet garanderen dat deze informatie altijd foutloos, volledig en actueel is. Daarom kunnen aan dit artikel geen rechten worden ontleend en aanvaardt Can Am Rijders Nederland geen aansprakelijkheid voor schade als gevolg van onjuistheden of onvolledigheden in de aangeboden informatie.